New York / Art of the In-Between: Rei Kawakubo and Comme des Garçons in the Met

Podkład muzyczny (Background music): Kate Bush – „An Architect’s Dream”

Rei Kawakubo: Design / Nie-design

Nazwać Rei Kawakubo, założycielkę kultowej marki Comme des Garçons, projektantką mody to stanowczo za mało, to pozostawia niedosyt. Japonka bowiem traktuje projektowanie bardzo spójnie; to całościowa filozofia, de omni et de nullo, wychodząca daleko poza ubrania. Takie podejście jest zgodne z naturą designu, wywodzącego się od renesansowego disegno (rysunek), które – jak twierdził Giorgio Vasari – jest wyrazem ludzkiej umiejętności tworzenia, koncepcji, idei, kompozycji, z czego narodziły się „trzy chwalebne dziedziny sztuki najznakomitsze z międzyludzkich dziedzin”, czyli malarstwo, rzeźba i architektura.

Tak oto uprzedzam pytanie, co ta kobieta i poświęcona jej wystawa robią na stronie o designie.

Nie chcę tu streszczać drogi zawodowej Rei Kawakubo, zainteresowanych tematem zachęcam do samodzielnych poszukiwań w tym zakresie. Ważniejsze jest, moim zdaniem, pokazanie, jak spójne i „z jednego ojca, jakim jest rysunek, urodzonymi” (wracając do Vasariego) są tak pozornie odległe dziedziny jak moda i architektura i że – chcąc zrozumieć istotę projektowania, w jakiejkolwiek skali i zakresie – holistyczne spojrzenie, ów przysłowiowy „szerszy obraz” są niezbędne.

Rei Kawakubo jest spójna sama w sobie, wystarczy spojrzeć na jej zdjęcia. Niezależnie od czasu, w którym zostały zrobione, ona trwa w swym widzeniu świata i estetyce. Wizerunkowa minimalistka, która kolor czarny wprowadziła do powszechnej świadomości jako barwę o niezliczonych odcieniach, wydaje się być doskonałym tłem dla swych poszukiwań i eksperymentów z modą. Raz jej projekty wyglądają jak architektura, raz jak malarstwo, raz jak rzeźba, a raz po prostu jak ubranie.

„Lubię pracować z przestrzenią i pustką” – to jedna z niewielu wypowiedzi projektantki na temat jej pracy. Po hamletowsku można dodać: Reszta jest milczeniem.

Rei Kawakubo: Cicha bohaterka głośnej gali

Coroczna wielka Gala Met, czyli uroczyste i z rozmachem otwarcie wystawy w Instytucie Kostiumografii The Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku, to jedno z największych wydarzeń w świecie mody oraz ogólnie w tak zwanym wielkim świecie. Okazję, by się zaprezentować na sławnych schodach i przejść w błyskach fleszy oszalałych fotoreporterów, mają tylko ci, którzy w danym roku zdobyli przychylność organizatorki i gospodyni wieczoru, Anny Wintour. Każdego roku wybierany jest inny temat przewodni, ale żyjącemu i czynnemu zawodowo projektantowi poświęcono ten dzień oraz monograficzną wystawę w The Met przedtem tylko raz. Był to Yves Saint Laurent w roku 1983.

Rei Kawakubo powtórzyła taki sukces dopiero 34 lata później. I, paradoksalnie, to nie ona była gwiazdą na czerwonym dywanie. Znana jest z tego, że woli pozostać w cieniu, nieuchwytna. W doniesieniach medialnych z gali zdecydowanie królowała Rihanna, ale dobra wiadomość jest taka, że miała na sobie kreację Comme des Garçons, którą zaraz zresztą zobaczymy na jednym z poniższych zdjęć zrobionych przeze mnie na wystawie.

Ale po kolei! Oznacza to, jak zawsze, że najpierw zapraszam do obejrzenia poniższego filmu z cyklu „Akademia Dagmary„, potem zaś do przeczytania postu, który jest uzupełnieniem materiału z YouTube.

Rei Kawakubo: Sz(t)uka pomiędzy

„Od założenia marki Comme des Garçons (“Jak chłopcy”) w roku 1969, (…) Rei Kawakubo konsekwentnie wciąż na nowo definiuje estetykę naszych czasów. Sezon po sezonie, kolekcja po kolekcji nieustannie kwestionuje pojęcie piękna i podważa przyjęte kanony ciała w modzie. Jej projekty nie tylko odcinają się od genealogii ubrania, lecz także opierają się definicji i jednoznacznej interpretacji” – opowiadają autorzy ekspozycji.

Pokazane na wystawie „Rei Kawakubo/Comme des Garçons: Art of the In-Between” ubrania-rzeźby, mieszczące się „pomiędzy” sztuką i modą, przyporządkowano dziewięciu sposobom zrozumienia tej dychotomii. To ponad 150 projektów / obiektów pokazujących, jaki wpływ od lat 80-tych wywiera Japonka na branżę, estetykę i postrzeganie mody.

*

Rei Kawakubo: Moja moda i jej otoczenie stanowią „totalne dzieło sztuki”

Bohaterka wystawy uczestniczyła w jej tworzeniu, co nie dziwi, ponieważ robi to samo w swoich showroomach – stapia w wizualny i pojęciowy monolit ubrania i ekspozycję. To dowód na prawdziwość jej deklaracji o umiłowaniu pracy z przestrzenią i pustką. Na pojmowanie istoty disegno. Na to, że procesu tworzenia nie dzieli na osobne, nie mające ze sobą związku elementy. To Gesamtkunstwerk.

„Moje ubrania i zajmowane przez nie przestrzenie są nierozłączne; stanowią jedność. Przekazują tę samą wizję, ten sam komunikat i te same wartości” – mówi Rei Kawakubo.

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

*

Rei Kawakubo: Ale w sumie, jak to nosić?

A teraz pora odpowiedzieć na pytanie, które zapewne dręczy wiele osób: Jak to nosić?

Na początku wspomniałam, że gwiazdą tegorocznej Gali Met była Rihanna ubrana w kreację pokazaną na wystawie. Proszę bardzo, oto ona, dokładnie w środku, umieszczona w sekcji „Ubrania / Nie-Ubrania” („Clothes / Non Clothes”). A poniżej – print screeny prasowych nagłówków, unisono obwołujących Rihannę objawieniem imprezy. Niewierni Tomasze, spójrzcie i uwierzcie!

*

Tę współczesną opowieść o disegno chyba najlepiej podsumować słowami jej bohaterki: „Pamiętam, gdy czytałam o tym, jak pracuje pewien pisarz. Mianowicie nigdy z góry nie wymyśla akcji i nie działa według planu. Pisze poszczególne fragmenty, które na koniec składa w całość. Skądś to znam”.

I skoro o fragmentach opowieści mowa, od razu zapraszam na kolejny odcinek mojego raportu z Nowego Jorku. Szczegółów teraz jednak nie zdradzę; przecież nie będziemy działać według planu, prawda?

Ukłony (bezgraniczne i twórcze), Dagmara

Best regards (unlimited and creative), Dagmara

Zdjęcia / Pics: FORelements (unless indicated otherwise)

MORE ON:

• YouTube – kanał „Akademia Dagmary” (kliknij w obrazek)

• Instagram – konto „dagmaraforelements” (kliknij w obrazek)

• Snapchat – konto „forelements.pl” (skanuj)